Hoe kan ik helpen het ras gezond te houden
Hoe kan U helpen het ras gezond te houden?
Wij fokken onze honden met een stamboom, en dat is niet alleen omdat die stamboom zo leuk is om aan de muur te hangen. Maar een stamboom heeft veel meer voordelen. Op de site van de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Nederland is daar heel veel aandacht aan besteed. Ik kan wel alles over gaan typen, maar als u deze pagina
opent, dan kunt u alle voordelen lezen.
Zelf vind ik het belangrijk dat ik weet wat de roots van onze honden zijn, hoe zijn ze gefokt en is er veel inteelt gedaan en hoeveel is dat dan? En wat kan ik als fokker doen om het inteeltpercentage lager te maken?
Allereerst is dat heel ingewikkeld, en niet eenvoudig uit te leggen. Wat wel heel belangrijk is dat een fokker, als hij zijn combinaties kiest, niet alleen kijkt naar de lijn waarmee hij fokt, maar ook kijkt naar de hele populatie in Nederland.
Als de reu die de fokker dan uitgekozen heeft, en die reu komt ook al veel voor in de stambomen van de honden in Nederland, dan voegt die reu eigenlijk niets toe aan de Nederlandse populatie, maar maakt de kans op inteelt juist groter.
Zelf vind ik het belangrijk dat ik weet wat de roots van onze honden zijn, hoe zijn ze gefokt en is er veel inteelt gedaan en hoeveel is dat dan? En wat kan ik als fokker doen om het inteeltpercentage lager te maken?
Allereerst is dat heel ingewikkeld, en niet eenvoudig uit te leggen. Wat wel heel belangrijk is dat een fokker, als hij zijn combinaties kiest, niet alleen kijkt naar de lijn waarmee hij fokt, maar ook kijkt naar de hele populatie in Nederland.
Waarom? Een voorbeeld. Ik kan een combinatie maken en kies daar bijvoorbeeld een hele mooie reu uit het buitenland voor. Ik kan kiezen voor een reu die veel titels heeft behaald, een reu die al een aantal voetstappen in het ras heeft gezet (wellicht weet ik dan ook dat wat meer over zijn gezondheid), ik kan ook kiezen voor een reu, waar weinig mee is gefokt. Ik kan kijken naar de inteeltcoëfficiënt van die reu, maar ik kan ook kijken hoeveel gemeenschappelijke ouders die reu in zijn stamboom heeft. Die gegevens kan ik vergelijken met het teefje waarvoor ik een reu zoek.
Als de reu die de fokker dan uitgekozen heeft, en die reu komt ook al veel voor in de stambomen van de honden in Nederland, dan voegt die reu eigenlijk niets toe aan de Nederlandse populatie, maar maakt de kans op inteelt juist groter.
Maar er is nog een probleem. En dan moet ik een stuk terug in de tijd gaan, aan het begin van de fokkerij. Bijvoorbeeld die van de de erfhond, zoals de Cane Corso is.
Een kort verhaal, hoe ik het ooit geleerd heb:
De boeren in het zuiden van Italië hebben een reu waar ze heel tevreden mee zijn, de hond helpt het erf beschermen, drijft de koeien naar het slachthuis, houdt de schapen en geiten bij elkaar, helpt mee met de jacht, en is ook nog eens vriendelijk voor zijn eigen gezin en alle dieren die op zijn boerderij wonen. Een ideale hond waar hij dus mee gaat fokken. Toevallig heeft hij ook een teefje met dezelfde eigenschappen en die 2 krijgen nestje. Uit dat nestje worden de beste 2 aangehouden. Vroeger was intelen heel normaal, dus vader mag zijn dochter dekken en ook daar komt weer een nestje uit. En zo gaan deze mensen door. Maar er komt een tijd dat het intelen problemen gaat opleveren. En er worden zieke pups geboren óf helemaal geen pups.
De boer praat hier over met een boer uit een ander dorp. Die boer blijkt hetzelfde probleem te hebben, en ze besluiten elkaars honden te gebruiken, een outcross, en kunnen zo weer een tijdje verder. Maar vroeg of laat komt weer de inteelt om de hoek, en de boer heeft inmiddels geen paard en wagen meer, maar een auto aangeschaft, en kan daardoor nog een paar dorpen verder, om bij een andere boer, die verder weg woont, 'vers' bloed te halen. Zo kan het het intelen weer tegen gaan.
Een kort verhaal, hoe ik het ooit geleerd heb:
De boeren in het zuiden van Italië hebben een reu waar ze heel tevreden mee zijn, de hond helpt het erf beschermen, drijft de koeien naar het slachthuis, houdt de schapen en geiten bij elkaar, helpt mee met de jacht, en is ook nog eens vriendelijk voor zijn eigen gezin en alle dieren die op zijn boerderij wonen. Een ideale hond waar hij dus mee gaat fokken. Toevallig heeft hij ook een teefje met dezelfde eigenschappen en die 2 krijgen nestje. Uit dat nestje worden de beste 2 aangehouden. Vroeger was intelen heel normaal, dus vader mag zijn dochter dekken en ook daar komt weer een nestje uit. En zo gaan deze mensen door. Maar er komt een tijd dat het intelen problemen gaat opleveren. En er worden zieke pups geboren óf helemaal geen pups.
De boer praat hier over met een boer uit een ander dorp. Die boer blijkt hetzelfde probleem te hebben, en ze besluiten elkaars honden te gebruiken, een outcross, en kunnen zo weer een tijdje verder. Maar vroeg of laat komt weer de inteelt om de hoek, en de boer heeft inmiddels geen paard en wagen meer, maar een auto aangeschaft, en kan daardoor nog een paar dorpen verder, om bij een andere boer, die verder weg woont, 'vers' bloed te halen. Zo kan het het intelen weer tegen gaan.
De wereld wordt groter en de boeren (fokkers) kunnen verder, ze kunnen met de auto naar het buitenland en op gaan later zelfs met het vliegtuig overal ter wereld hun reuen of teven halen om het inteeltprobleem tegen te gaan. Met het gevolg dat het hele ras, de populatie over de hele wereld aan elkaar verwant is. En we geen outcross meer kunnen vinden.
Ik bedoel met een outcross, een hond (reu of teef) die in de gehele populatie niet voorkomt. Zover is het inmiddels met heel veel rassen over de hele wereld.
Ik bedoel met een outcross, een hond (reu of teef) die in de gehele populatie niet voorkomt. Zover is het inmiddels met heel veel rassen over de hele wereld.
Ik heb van Jeep zijn DNA na laten kijken bij Embark, en daar kun je ook zien waar de voorouders van Jeep van moederskant en vaderskant vandaan komt. Zo'n soort overzicht kan je ook bij de mens ook laten doen. Men kijkt dan, simpel gezegd, naar het DNA en in welk werelddeel dat veel voorkomt. Dit kwam er uit bij Jeep.
Hierboven staan de gebieden waarmee Jeep zijn DNA mee overeenkomt. Het rode deel is via de mitochondriën van zijn moeder terug gezocht en het blauwe deel via het Y-chromosoom van zijn vader is onderzocht. Wanneer je bij Jeep op zijn pagina kijkt, zie je een link naar het DNA van Embark, en daar kan je al deze gegevens rustig doorlezen.
En dan, het ras zit over de hele wereld, en is aan elkaar verwant. Wat moeten we dan? Zolang het ras nog redelijk gezond is, kunnen we proberen om zoveel mogelijk het inteeltpercentage laag te houden, te zorgen dat niet er zo min mogelijk gemeenschappelijke ouders in een stamboom zitten, en de gezondheidsproblemen goed in de gaten houden, die bij het ras naar bovenkomen.
Zouden we alles klakkeloos maar uitsluiten, en daar niet mee fokken, dan maken we het inteeltpercentage juist hoger, omdat we meer honden uitschakelen. We kunnen wel fokken met problemen die niet tot uitdrukking komen, zolang we maar weten wat we doen. Een drager, kan een drager blijven zolang ze niet ziek worden.
Zouden we alles klakkeloos maar uitsluiten, en daar niet mee fokken, dan maken we het inteeltpercentage juist hoger, omdat we meer honden uitschakelen. We kunnen wel fokken met problemen die niet tot uitdrukking komen, zolang we maar weten wat we doen. Een drager, kan een drager blijven zolang ze niet ziek worden.
Maar wat kunnen we ook. Eigenlijk een beetje doen wat die boer van vroeger ook deed. Naar de buurman gaan en vers bloed halen. Maar dat zou wel een ander ras moeten zijn. En dat is eigenlijk niet wat we willen.
Wat kunnen we als fokker dan wel doen, om het ras gezond te houden?
Allereerst die stamboom, koop honden met een stamboom, dan weten we de geschiedenis van de hond.
We kunnen zorgen dat bepaalde reuen (meestal zijn het juist de reuen, omdat die vaker en meer teven kunnen dekken) een niet te grote stempel leggen op het ras. Een overzicht van hoeveel nazaten een reu kan hebben is te zien in de canecorsopedigree.com in het overzicht van meest gebruikte reuen. En dit zijn niet eens alle kinderen van deze reuen, en worden ook niet alle bloedverwanten genoemd. In ZooEasy staat deze reu ook, maar mijn database is veel kleiner, er staan 11.000 honden in, ook de bovenste reu die in de canecorsopedigree staat. In mijn database zijn er 54 kinderen bekend, maar kijk ik naar al zijn nazaten dan kom ik op 1845 honden.
De Rasvereniging heeft inmiddels al een dekbeperking op de reuen, om dit fenomeen te voorkomen.
Wat kunt u zelf als eigenaar doen?
Er zijn een paar zaken waar een eigenaar zelf ook kan mee werken aan het in stand houden van het ras.
Allereerst, is uw hond ziek, heeft hij misschien een erfelijk gebrek, breng uw fokker op de hoogte! De fokker kan daar wat mee, het hoeft niet eens zeker een erfelijk gebrek te zijn, maar het is toch goed als de fokker dat ook weet. Als uw hond een hondengriepje heeft, dan hoeft u dat natuurlijk net te melden, maar ernstigere zaken, knieband problemen, maagproblemen, allergieën, vreemde aanvallen, etc. meldt het bij uw fokker.
De fokker kan er misschien helemaal niets aan doen, en heeft alles gedaan om een probleem te voorkomen, dan nog is het van belang dat hij het weet. Ook als u uw fokker niets verwijt.
De fokker kan er misschien helemaal niets aan doen, en heeft alles gedaan om een probleem te voorkomen, dan nog is het van belang dat hij het weet. Ook als u uw fokker niets verwijt.
Een volgend punt is de Universiteit van Utrecht. De Petscan, vraag uw dierenarts hieraan mee te doen. Zo worden van alle rashonden de gezondheidsproblemen gemonitord. Aan dit project zit de hondenmonitor gekoppeld, deze hondenmonitor kan weer geïntegreerd worden in ZooEasy, en zo krijgt de Rasvereniging ook de gegevens. Deelname door dierenarts is gratis!
PETscan: Erfelijke problemen: we doen er wat aan!
PETscan: Erfelijke problemen: we doen er wat aan!
Erfelijke ziekten en schadelijke raskenmerken zijn het grootste gezondheidsprobleem bij rashonden en raskatten. PETscan is een systeem waarmee landelijke monitoring van deze aandoeningen bij honden en katten mogelijk is. Hiermee worden betrouwbare incidentiecijfers per ras verkregen. Deze cijfers zijn essentieel in het ondersteunen van de fokkerij in het bestrijden van erfelijke ziekten. Daarnaast kan hiermee de eerste stap worden gezet in de ontwikkeling van goede DNA-diagnostiek.
Wij, de leden van het ECGG, vinden dat dierenartsen een sleutelpositie hebben in het ondersteunen van de fokkerij om erfelijke ziekten te bestrijden. Door als praktijk deel te nemen aan PETscan, helpt u met het in kaart brengen van de gezondheidsproblemen bij honden en katten in Nederland. Daarnaast ontvangt u waardevolle, up-to-date informatie over het voorkomen van erfelijke ziekten in de Nederlandse populatie honden en katten. Zo kunt u als dierenarts uw verantwoordelijkheid nemen in deze problematiek en hoogwaardige zorg leveren aan uw patiënten.
Deelname aan PETscan is zonder kosten.
Contact met het ECGG
ExpertiseCentrum Genetica Gezelschapsdieren
Postbus 80154
3508 TD Utrecht
E-mail: ECGG@uu.nl
Website voor dierenartsen: www.uu.nl/ecgg
Website voor eigenaren en fokkers: www.diergeneeskunde.nl/ecgg
En wat kunnen we verder doen?
Hou de site van de Cane Corso Club Nederland
in de gaten, daar kunt u de protocollen voor Epilepsie
vinden en voor de voorste kruisbandproblemen
bij de hond. Volg die protocollen op, zo